- روش ایفای نقش

روش ایفای نقش را می‌توان برای تجسم عینی موضوعات و درس‌هایی که برای نمایش مناسب هستند، به کار گرفت. در این روش، فرد یا افرادی از شاگردان موضوعی را به صورت نمایش کوتاه اجرا می‌کنند.

از ویژگی‌های ممتاز روش ایفای نقش این است که مشاهده کنندگان (شاگردان) با عملیات نمایشی و ایفاگران نقش ارتباط عاطفی برقرار می‌کنند و با هیجان مراحل نمایش را می‌بینند و خود را در صحنه احساس می‌کنند. چون تمرکز حواس و ارتباط عاطفی در این روش زیاد است، یادگیری بهتر و مؤثرتر انجام می‌گیرد. (شعبانی ، 1379 ، ص 268)

در این روش تدریس، دانش‌آموزان نقش افراد دیگری را بازی می‌کنند و نشان می‌دهند که در جریان تصمیم‌گیری در موقعیت‌های مختلف باید به چه مواردی توجه کنند و چه رفتاری را بروز دهند.

«ایفای نقش ، دانش‌آموزان را برای فهم بهتر رفتارهای اجتماعی، نقش خود در تعاملات اجتماعی و راه‌های موثرتر حل مسائل هدایت می‌کند. این روش، دانش‌آموزان را در بررسی ارزش‌های اجتماعی کمک می‌کند. همچنین روش ایفای نقش، دانش‌آموزان را در گردآوری، سازمان دهی اطلاعات درباره‌ی مسائل اجتماعی، تعاون، همکاری و کسب مهارت‌های اجتماعی کمک می‌کند. (انصاری راد و دیگران ، 1380 ، ص 144)

روش ایفای نقش برای دانش‌آموزان بسیار جذاب و جالب و گاه به شکل یک تفریح آموزشی جمعی است. ایفای نقش می‌تواند ابزار مهمی برای ارزش‌یابی دانش‌آموزان از نظر درک مطالب کتاب درسی، مهارت‌های گفتاری، استدلال منطقی و مهارت‌های نمایشی باشد.

چگونگی به کارگیری روش‌ ایفای نقش (فنون کلی اجرای نمایش)

صحنه‌ی اجرای نمایش باید طوری ترتیب داده شود که همه‌ی دانش‌آموزان بتوانند عملیات ایفاگران نقش را ببینند. همچنین آنان باید بلند صحبت کنند تا همه بتوانند گفتگوهای آنان را بشنوند.

همچنین بهتر است با جا به جا کردن میز و نیمکت‌ها، فضای واقعی نمایش، یا یک صحنه (سن) فراهم آید. در صورت امکان بهتر است افراد لباس‌های متناسب با نقش خود بپوشند و از لهجه‌های محلی استفاده کنند تا فضای اجرای نمایش به واقعیت نزدیک‌تر باشد.

محاسن و محدودیت‌ها

الف- محاسن

1-     روش ایفای نقش ، دانش‌آموزان را بر می‌انگیزد که با شور و شوق و هیجان جریان نمایش را مشاهده کنند.

 2-    دانش آموزان در احساس ایفاگران نقش سهیم می‌شوند و خود را در صحنه‌ی نمایش احساس می‌کنند و این حالت عاطفی در یادگیری تأثیر فراوانی دارد.

 3-    با این روش می‌توان زمینه را برای بحث گروهی فراهم ساخت.

 4-    دانش آموزان مهارت‌ها و نگرش‌های خود را رشد می‌دهند.

 5-    تقویت روحیه تعاون و همکاری در بین دانش‌آموزان

6- این روش برای رفع کمرویی در دانش‌آموزان خجالتی مفید است. به همین دلیل معلم باید افراد کم‌رو را به شرکت در نمایش و ایفای نقش تشویق کند.

ب- محدودیت‌ها

1-  روش ایفای نقش برای تحقق هدف‌های پیچیده آموزشی مناسب نیست ، اما از این روش‌می‌توان برای رسیدن به هدف‌های آسان و جزیی استفاده کرد.

 2-    این روش به دلیل اینکه به صورت ظاهر، جنبه‌ی نمایشی و هنری دارد به عنوان یک روش آموزشی، جدی گرفته نمی‌شود.

3-  روش ایفای نقش ، به اجرای درست، صرف وقت کافی و تهیه تدارکات نیاز دارد و انجام آن وقت گیر است.